Τα ρομπότ NS-5Ένα από τα επαναλαμβανόμενα θέματα της λογοτεχνίας και της τέχνης είναι το μηχανικό ον που θέλει να γίνει άνθρωπος και να νοιώσει κι αυτό τα ανθρώπινα αισθήματα. Δυστυχισμένο επειδή είναι φτιαγμένο από καλώδια και ψυχρό ατσάλι, αποζητά το γέλιο, το κλάμα κι όλες τις συναισθηματικές απολαύσεις ενός ανθρώπου.
Οι επιστήμονες που ασχολούνται με το πεδίο της τεχνητής νοημοσύνης έχουν την άποψη ότι τα συναισθήματα είναι ένα υποπροϊόν της εξέλιξης. Με απλά λόγια, οι άνθρωποι έχουν συναισθήματα, διότι αυτό είναι προς το εξελικτικό τους συμφέρον. Μας βοήθησαν να επιβιώσουμε στα δάση, ενώ ακόμα και σήμερα μας βοηθούν ν' αντιμετωπίζουμε τους κινδύνους της ζωής.
Το να μας αρέσει κάτι για παράδειγμα, είναι πολύ σημαντικό από εξελικτική άποψη, διότι τα περισσότερα πράγματα είναι επιβλαβή για τον άνθρωπο. Από τα εκατομμύρια αντικείμενα με τα οποία ερχόμαστε σε καθημερινή επαφή, ελάχιστα είναι ωφέλιμα. Συνεπώς, το να μας αρέσει κάτι σημαίνει ότι ξεχωρίζουμε τα απειροελάχιστα πράγματα που μπορεί να μας βλάψουν.
Η ζήλια, για να δούμε ένα άλλο παράδειγμα, είναι επίσης ένα σημαντικό συναίσθημα, διότι η αναπαραγωγική μας επιτυχία είναι ζωτικής σημασίας για την επιβίωση των γονιδίων μας και την μετάδοσή τους στην επόμενη γενιά ( μάλιστα, αυτός ακριβώς είναι ο λόγος για τον οποίο υπάρχουν τόσα πολλά κι έντονα συναισθήματα που συνδέονται με το σεξ και την αγάπη).
Η ζήλια, για να δούμε ένα άλλο παράδειγμα, είναι επίσης ένα σημαντικό συναίσθημα, διότι η αναπαραγωγική μας επιτυχία είναι ζωτικής σημασίας για την επιβίωση των γονιδίων μας και την μετάδοσή τους στην επόμενη γενιά ( μάλιστα, αυτός ακριβώς είναι ο λόγος για τον οποίο υπάρχουν τόσα πολλά κι έντονα συναισθήματα που συνδέονται με το σεξ και την αγάπη).
Η αιδώς και η μεταμέλεια είναι επίσης σημαντικά συναισθήματα, διότι μας βοηθούν να μάθουμε τα μυστικά της κοινωνικοποίησης, κάτι που είναι αναγκαίο για να λειτουργήσουμε σε μια συνεργατική κοινωνία. Εάν δεν ζητούσαμε ποτέ συγνώμη, κάποια στιγμή θα εξοστρακιζόμασταν από τη φυλή με αποτέλεσμα να εξανεμιστούν οι πιθανότητές μας να επιβιώσουμε και να μεταβιβάσουμε τα γονίδιά μας.
Η μοναξιά είναι ένα άλλο σημαντικό συναίσθημα, μονολότι, εκ πρώτης όψεως, μοιάζει άχρηστο και περιττό. Στο κάτω – κάτω, μπορούμε να ζήσουμε και μόνοι. Όμως, ο πόθος της συνύπαρξης με άλλους ανθρώπους είναι σημαντικός για την επιβίωσή μας, η οποία εξαρτάται από τους πόρους και τη στήριξη της φυλής.
Με άλλα λόγια, μόλις τα ρομπότ εξελιχθούν περισσότερο, θα είναι κι αυτά εξοπλισμένα με συναισθήματα. Ίσως τα ρομπότ εξελιχθούν έτσι, ώστε να δένονται συναισθηματικά με τους ιδιοκτήτες τους και αυτούς που τα φροντίζουν, προκειμένου να διασφαλίζουν ότι δεν θα καταλήξουν στα σκουπίδια. Εάν τα ρομπότ είχαν τέτοια συναισθήματα, θα γινόταν ευκολότερη η κοινωνική τους ένταξη ως χρήσιμων συντρόφων κι όχι ως ανταγωνιστών των ιδιοκτητών τους.
.
Φωτογράφηση μόδας S.Klein
Τα συναισθήματα παίζουν καίριο λόγο και στη διαδικασία λήψης αποφάσεων. Ασθενείς που πάσχουν από ένα συγκεκριμένο είδος εγκεφαλικής βλάβης χάνουν την ικανότητα να νοιώθουν το παραμικρό αίσθημα. Η νοητική τους ικανότητα μένει ανέπαφη, όμως δεν μπορούν να εκφράσουν κανένα συναίσθημα. Ο νευρολόγος Δρ. Antonio Damasio, της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Αιόβα που έχει μελετήσει αυτή την κατηγορία ασθενών, καταλήγει στο συμπέρασμα ότι είναι σαν “ να γνωρίζουν αλλά να μην αισθάνονται ”. Χωρίς συναισθήματα να τους καθοδηγούν, σταθμίζουν αέναα τα υπέρ και τα κατά της κάθε επιλογής και το αποτέλεσμα είναι μια αναποφασιστικότητα που τους παραλύει. Οι υπόλοιποι λαμβάνουμε πολλές φορές τις αποφάσεις μας με βάση το “ προαίσθημα ” ή το “ ένστικτό ” μας. Οι ασθενείς που έχουν υποστεί βλάβες στο σύστημα επικοινωνίας του λογικού και του συναισθηματικού τμήματος του εγκεφάλου, δεν διαθέτουν αυτή την ικανότητα.
Όταν βγαίνουμε στην αγορά για παράδειγμα, υποσυνείδητα κάνουμε χιλιάδες αξιολογικές κρίσεις για κάθε τι που βλέπουμε. Σκεφτόμαστε, ας πούμε, ότι κάτι είναι πολύ ακριβό, πολύ φτηνό, πολύ φανταχτερό, πολύ χαζό, ή ακριβώς αυτό που θέλουμε. Για τους ασθενείς που πάσχουν από τη συγκεκριμένη εγκεφαλική βλάβη, τα ψώνια μπορεί ν’ αποδειχτούν εφιάλτης, αφού γι’ αυτούς όλα φαίνονται να έχουν την ίδια αξία.
Καθώς τα ρομπότ θα γίνονται ευφυή και θα μπορούν να κάνουν ανεξάρτητα τις επιλογές τους, ίσως αντιμετωπίσουν το ίδιο πρόβλημα : την παράλυση που προκαλείται από την αναποφασιστικότητά τους ( αυτό μας θυμίζει την παραβολή με το γάιδαρο που στέκεται μπροστά σε δύο μπάλες σανού και στο τέλος πεθαίνει από ασιτία, επειδή δεν μπορεί ν’ αποφασίσει ποια να φαει ). Σχολιάζοντας την έλλειψη συναισθημάτων των ρομπότ, ο Δρ. Rosalind Picard, του Εργαστηρίου Media του ΜΙΤ, λέει : “ Δεν μπορούν να ιεραρχήσουν τι είναι πιο σημαντικό. Αυτή είναι μια από τις μεγαλύτερες αδυναμίες τους. Απλούστατα, οι υπολογιστές δεν σκαμπάζουν ”.
Με άλλα λόγια, τα ρομπότ του μέλλοντος ίσως χρειαστούν τα συναισθήματα για να μπορούν να θέτουν στόχους και για να δίνουν νόημα και τάξη στη “ ζωή ” τους. Διαφορετικά, θα παραλύουν από τις άπειρες εναλλακτικές επιλογές τους.
Καθώς τα ρομπότ θα γίνονται ευφυή και θα μπορούν να κάνουν ανεξάρτητα τις επιλογές τους, ίσως αντιμετωπίσουν το ίδιο πρόβλημα : την παράλυση που προκαλείται από την αναποφασιστικότητά τους ( αυτό μας θυμίζει την παραβολή με το γάιδαρο που στέκεται μπροστά σε δύο μπάλες σανού και στο τέλος πεθαίνει από ασιτία, επειδή δεν μπορεί ν’ αποφασίσει ποια να φαει ). Σχολιάζοντας την έλλειψη συναισθημάτων των ρομπότ, ο Δρ. Rosalind Picard, του Εργαστηρίου Media του ΜΙΤ, λέει : “ Δεν μπορούν να ιεραρχήσουν τι είναι πιο σημαντικό. Αυτή είναι μια από τις μεγαλύτερες αδυναμίες τους. Απλούστατα, οι υπολογιστές δεν σκαμπάζουν ”.
Με άλλα λόγια, τα ρομπότ του μέλλοντος ίσως χρειαστούν τα συναισθήματα για να μπορούν να θέτουν στόχους και για να δίνουν νόημα και τάξη στη “ ζωή ” τους. Διαφορετικά, θα παραλύουν από τις άπειρες εναλλακτικές επιλογές τους.
Πηγές στοιχείων : Μίτσιο Κάκου, Η φυσική του ανέφικτου, Αβγό 2009, Time photos, Cyanatrendland, Wikipedia.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου